Bài học đắt giá từ những “điểm nóng” của biến thể Omicron

Anh đang nỗ lực tiêm chủng để thoát khỏi cuộc khủng hoảng do biến thể Omicron, với một chiến dịch tăng tốc để tiêm mũi tăng cường cho tất cả những người trưởng thành đủ điều kiện cho tới cuối tháng 12.

Trong khi đó, ở Nam Phi, các nhà nghiên cứu cho biết, dữ liệu sơ bộ cho thấy Omicron gây ra các triệu chứng nhẹ hơn so với Delta, nhưng vẫn chưa rõ khả năng né tránh miễn dịch nhờ tiêm chủng hoặc từng mắc bệnh trước đó của biến thể mới.

Đan Mạch đang xem xét áp dụng các hạn chế mới nhằm kiểm soát sự gia tăng đột biến số ca nhiễm Omicron.

Vậy các nước khác có thể học hỏi gì từ những quốc gia đang là “điểm nóng” của biến thể đáng lo ngại Omicron?

Omicron sẽ sớm thống trị trên toàn cầu?

Dù nhiều nước áp đặt hàng loạt hạn chế đi lại, biến thể Omicron đã nhanh chóng lây truyền ra nhiều nơi trên thế giới.

Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus nói rằng 77 quốc gia và vùng lãnh thổ hiện đã báo cáo ca nhiễm Omicron và “thực tế là Omicron có thể đã lan đến hầu hết các quốc gia, ngay cả khi nó chưa được phát hiện”.

“Omicron đang lan truyền với tốc độ chúng tôi chưa từng thấy với bất kỳ biến thể nào trước đây. Chúng tôi lo ngại rằng mọi người đang coi nhẹ Omicron”, ông Tedros nói.

“Tôi nghĩ rằng Omicron sẽ sớm xuất hiện ở khắp mọi nơi trên toàn cầu. Có thể biến thể này đã xuất hiện ở nhiều quốc gia nhưng vẫn chưa được phát hiện do hệ thống xét nghiệm và năng lực giải trình gen bị hạn chế”, Michael Head, nhà nghiên cứu về sức khỏe toàn cầu tại Đại học Southampton của Anh, nói với CNN.

Theo Cơ quan An ninh Y tế Anh, ngày 27/11 nước này ghi nhận 2 ca nhiễm Omicron đầu tiên. Đến ngày 14/12, Omicron đã vượt mặt Delta và trở thành biến thể thống trị ở Anh.

“Hiện tại, tiêm mũi đầu tiên, mũi thứ hai hoặc mũi tăng cường càng sớm càng tốt là điều quan trọng”, Kevin Fenton, Giám đốc khu vực London của Cơ quan Y tế Công cộng Anh, nói.

Ông Sajid Javid hôm 14/12 cho biết, số ca nhiễm Omicron tại Anh tăng gấp đôi sau mỗi 2 ngày. “Sự gia tăng số ca nhiễm Omicron ở Anh hiện đang tương tự sự gia tăng nhanh chóng mà chúng ta đang thấy ở Nam Phi”, ông Javid nói.

Hôm 16/12, Anh ghi nhận số ca mắc Covid-19 mới hàng ngày cao nhất kể từ khi đại dịch bùng phát, với 88.376 ca bệnh. Nam Phi cũng ghi nhận số ca nhiễm SARS-CoV-2 mới hàng ngày cao nhất từ trước đến này vào ngày 15/12.

Viện Huyết thanh Statens của Đan Mạch (SSI) cho biết, Omicron dự kiến sẽ trở thành biến thể áp đảo trong tuần này. Gần 10.000 ca mắc Covid-19 đã được ghi nhận ở nước này trong 24 giờ qua, SSI cho biết hôm 16/12.

Thủ tướng Đan Mạch Mette Fredricksen nói rằng, số ca mắc bệnh đang tăng rất cao và sẽ cần đến các biện pháp hạn chế mới để ngăn chặn làn sóng lây nhiễm này.

Chỉ tiêm vaccine sẽ không thể chống lại Omicron

Các chuyên gia y tế khuyến cáo rằng, khi biến thể Omicron đang lan rộng, các nước cần tiếp tục triển khai các biện pháp phòng dịch để giảm sự lây truyền của virus trong không khí như giãn cách xã hội và cải thiện hệ thống thông gió trong nhà.

“Các quốc gia có thể ngăn chặn sự lây lan của biến thể Omicron bằng các biện pháp có hiệu quả hiện nay. Không phải chỉ cần tiêm vaccine và không đeo khẩu trang hay không rửa tay. Hãy thực hiện tất cả các biện pháp đó”, ông Tedros nói.

Thủ tướng Boris Johnson cảnh báo, Anh đang đối mặt với “làn sóng thủy triều” của biến thể Omicron và cho rằng tiêm 2 liều vaccine là không đủ. Chính phủ Anh đã quyết định tăng tốc chiến dịch tiêm chủng để tiêm mũi tăng cường.

Bộ trưởng Y tế Nam Phi Joe Phaahla hôm 16/12 kêu gọi người dân “hành động có trách nhiệm và tuân thủ mạnh mẽ hơn” các hạn chế Covid-19 để ngăn chặn đợt bùng phát dịch có thể xảy ra trong kỳ nghỉ lễ sắp tới.

Chuyên gia Michael Head cho biết, điều quan trọng là phải tiếp tục áp dụng các biện pháp hạn chế trong khi đảm bảo rằng người dân trên khắp thế giới, bao gồm cả các quốc gia nghèo hơn, được tiếp cận với 3 mũi vaccine Covid-19 càng sớm càng tốt.

Sự gia tăng số ca nhiễm biến thể Omicron có thể sẽ khuyến khích nhiều người tiêm mũi tăng cường hơn và nhu cầu xét nghiệm SARS-CoV-2 tăng đột biến.

Khi Anh triển khai chương trình tiêm mũi tăng cường trong tuần này cho tất cả người lớn đủ điều kiện, trang web của Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) đã quá tải do các cuộc hẹn tiêm chủng tăng vọt. Người dân cũng xếp hàng dài tại các địa điểm tiêm vaccine.

SSI hôm 14/12 cho biết, hệ thống xét nghiệm SARS-CoV-2 của Đan Mạch đang đối mặt với áp lực khi tỷ lệ lây nhiễm tăng lên.

Nhu cầu tiêm vaccine ở Nam Phi không tăng lên kể từ khi biến thể Omicron xuất hiện. Tuy nhiên, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, người có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 hôm 12/12, đã kêu gọi người dân đi tiêm chủng. “Hãy làm mọi thứ bạn có thể để giữ an toàn, bắt đầu bằng việc tiêm vaccine”, ông Ramaphosa cho biết trên Twitter.

Có nên áp đặt lệnh phong tỏa?

Cho đến nay, có rất ít cuộc thảo luận về việc áp đặt lệnh phong tỏa, dù lo ngại về sự lây lan nhanh chóng của biến thể Omicron.

Thủ tướng Anh nói rằng thay vì phong tỏa, chính phủ yêu cầu người dân “thận trọng” trước các hoạt động trong kỳ nghỉ Giáng sinh sắp tới.

“Điều này rất khác so với năm ngoái bởi vì hiện tại chúng ta đã có vaccine. Tuy nhiên, các nước nên chấp nhận thực tế rằng họ có thể cần áp đặt lệnh phong tỏa vào một số thời điểm, dù với biến thể này hay biến thể mới trong tương lai, vì phong tỏa là biện pháp hữu ích cuối cùng”, ông Johnson nói.

Các quốc gia vẫn đang áp dụng một loạt các hạn chế khác để hạn chế sự lây lan của biến thể Omicron và Delta.

Tuy nhiên, dường như cũng có một số nơi chấp nhận rằng sẽ phải học cách sống chung với biến thể mới, đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ tiêm chủng cao.

Tại New South Wales của Australia, nơi 93,3% người từ 16 tuổi trở lên đã được tiêm chủng đầy đủ, các hạn chế đang được nới lỏng trong tuần này dù bang này đã ghi nhận ca nhiễm Omicron.

“Virus đang ở đây. Omicron đã xuất hiện ở Australia và chúng ta sẽ sống chung với biến thể và không để nó kéo thành quả chống dịch của chúng ta trở lại vạch xuất phát”, Thủ tướng Australia Scott Morrison nói.